Voordat de grootschalige ontginningen van het veengebied in het zuiden van Drenthe en het noorden van Overijssel plaatsvonden, ontsprong het riviertje de Reest in het uitgestrekte veengebied rondom de huidige plaats Lutten ten oosten van Dedemsvaart. Van daar slingerde het riviertje zich meer dan 30 kilometer lang richting Meppel waar het uitmondde in het Meppelerdiep.
Rond het jaar 1000 zullen de eerste boeren zich in het – vrij smalle – Reestdal hebben gevestigd. Het eerste bronmateriaal waarin bewoning langs de Reest wordt vermeld dateert uit het jaar 1176, waarin gesproken wordt over een vijftal hoeven langs ‘de beek die Reest heet’. In de eeuwen daarna nam het aantal boerderijen langs de Reest langzaam toe. In het jaar 1236 werd daarop de kerk van het latere IJhorst gesticht, en aan het einde van de 13e eeuw de kerk van Avereest.
Als we ons concentreren op de kerkelijke gemeente Avereest, die de bovenloop van het riviertje omvatte, komen we daar zo rond het jaar 1600 de volgende buurtschappen/boerderijen tegen.
Van west naar oost aan Overijsselse zijde:
- Groot Oever
- Klein (of Lutten) Oever
- Den Westerhuis
- De Wheem/de kerk
- Den Huizen
- Den Kaat
- Den Oosterhuis
En aan Drentse zijde:
- De Stapel
- Bloemberg
- Pieperij
- Wildenberg
- Schrapveen
Op onderstaande overzichtskaart zijn deze buurtschappen met het bijbehorende grondgebied weergegeven geprojecteerd op een hedendaagse luchtfoto. Daarbij moeten we ons wel beseffen dat alleen de grond langs de Reest vruchtbaar was (hooi-, weide- en bouwland) en dat alle omliggende gronden voornamelijk bestonden uit heideveld.
In later eeuwen werden meer gronden ontgonnen en in gebruik genomen. Zo ontstond aan het eind van de 17e eeuw de buurschap De Mulderij of De Veldhoek ten oosten van Den Oosterhuis, bestaande uit de boerderijen De Mulderij, Vogelzang en Spijker. Aan de overzijde van de Reest ging het om een aantal boerderijen in de Paardelanden, zoals de Geezenkamp, Tente en Kiefte. In de 17e en 18e eeuw werden op de zandruggen in het zuidwesten van de gemeente boerderijtjes op de Kievitshaar en de Haar gesticht.
Vanaf het jaar 1811 bracht het kanaal de Dedemsvaart grote veranderingen in deze streek teweeg. Rondom de brug van Balkbrug ontstond steeds grotere bedrijvigheid mede vanwege de nabijheid van de Ommerschans. En meer naar het oosten nam de veenkolonie langs de ‘Nieuwe Vaart’ steeds grotere vormen aan en ontstond de plaats Dedemsvaart.
Van een groot aantal (oude) boerderijen langs de Reest heb ik de bewoningsgeschiedenis met behulp van bronnen- en kaartmateriaal kunnen reconstrueren. De resultaten daarvan probeer ik zoveel mogelijk via deze site te publiceren. Daarbij rubriceer ik het materiaal naar de historische indeling in buurtschappen.
Op dit moment is de geschiedenis van de boerderij de Wildenberg beschikbaar: http://www.wernertenkate.nl/wildenberg/